تابوی 30 ساله مذاکره ایران با آمریکا شکسته شده است
محمدجواد ظریف ، وزیر خارجه ایران گفت:
آقای بایدن با وجود اینکه رسما به شکست سیاست فشار حداکثری آقای ترامپ اذعان کرده اما کماکان این سیاست را در مورد تحریمها و اشتباهات منطقهای ادامه میدهد.
به گزارش اسپادانا خبر، او در گفتگو با مردم سالاری گفت:
دولت آقای بایدن هنوز به یک جمعبندی در مورد سیاست خارجی نرسیده است البته فشارهایی که از طرف گروههای مختلف، چه تندروهای آمریکا و اسرائیل و برخی کشورهای منطقه روی دولت آقای بایدن بوده را نمیتوانیم نادیده بگیریم. آنها هنوز نتوانسته اند به خاطر فشارها تصمیم بگیرند و اینکه هنوز قانع نشدند که سیاست فشار حداکثری، سیاست شکست خوردهای است البته این موضوع را گفتند اما هنوز عملا قانع نشدند. هنوز دولت آقای بایدن به یک نتیجه عملی نرسیده و به این جرأت نرسیده که بداند سیاست غلط را باید متوقف کرد. از سیاست غلط نمیشود نتیجه خوب انتظار داشت.
ظریف ادامه داده است:
مشکل مخالفان خارجی برجام هیچگاه موضوع هستهای نبوده است. هدف آنها امنیتیسازی ایران است و بحث هستهای بهانه خوبی برای امنیتیسازی و ایجاد اجماع امنیتی علیه ایران بوده است حالا چون توافق هستهای و برجام این اجماع را بهم زد با آن مخالفند. آنها مدل رفتاری ما را دیدهاند. آنها دیدهاند که ما از سلاح شیمیایی استفاده نکردیم. فتوای رهبری در مورد سلاح هستهای را دیدهاند. دیدند که ما امکان خرید بمب هستهای داشتیم و این کار را انجام ندادیم. سابقه ما در این زمینه را به خوبی میدانند لذا تمرکزشان بر امنیتیسازی است.
وزیر خارجه ایران گفت:
کارکردن با اروپا الزاما کار غلطی نبود. به خاطر اینکه شما باید از کنشگران مختلف در حد توانشان استفاده کنید. من معتقدم اگر شما با پیچگوشتی نتوانستید یک مهره را باز کنید دلیل ندارد پیچگوشتی را کنار بگذارید کما اینکه با آچار هم نمیتوانید یک پیچ را باز کنید. شما نمیتوانید به خاطر اینکه یک کنشگر در صحنه بینالمللی همه اهدافتان را برآورده نمیکند او را کاملا کنار بگذارید. اروپا در صحنه سیاسی نسبتا خوب عمل کرد، در صحنه اقتصادی کاملا ناتوانی نشان داد و این واقعیت دنیای خارج است که باید با آن تعامل کرد. ما به همه توان ملی نیاز داریم که اجازه امنیتیسازی ایران و اجماعسازی علیه ایران را ندهیم. اینها حتما دوست ما نیستند. ما باید بپذیریم که ایالات متحده با ما و با اصل جمهوری اسلامی مشکل دارد. لذا اگر فرصتی پیدا کنند از آن استفاده میکنند. ما باید نسبت به توانمندیهای طرف مقابل آگاه باشیم. همانطور که شما گفتید آقای ترامپ یک ناتوانیهایی در اجماعسازی بینالمللی داشت. آقای بایدن توانمندیهایی در این زمینه دارد. البته اگر آقای بایدن بخواهد سیاستهای آقای ترامپ را دنبال کند، نتیجهاش جز نتیجه آقای ترامپ نخواهد بود به شرطی که ما درست بازی کنیم. بالاخره کنشگری در هر زمانی ابزار خودش را نیاز دارد و باید هوشمندانه باشد. اصل مصلحت و حکمت که دو اصل از سه اصل سیاست خارجی مقام معظم رهبری است مبتنی بر این است که با توجه به شرایط، بهترین سیاستها و بهترین روشها را برای رسیدن به اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران استفاده کنید و مانع به ثمر رسیدن اهداف و بهانههای طرف مقابل شوید. سیاست خارجی و اصولا سیاست، تاکید بر آرزوها نیست بلکه علم و هنر استفاده از امکانات است و باید براین اساس عمل کنیم. مذاکره با آمریکا یک موضوع بسیار حساس است که بدون اجماع ملی شدنی نیست.
صرف نظر از اینکه نظر من چه باشد، معتقدم که این سیاست باید در بستر اجماع ملی شکل بگیرد و نمیتواند صرفا براساس دیدگاه یک نفر و یک دستگاه انجام شود. مقام معظم رهبری نیز امکان مذاکره جامع را هم برای آمریکا در برجام فراهم کردند. ایشان فرمودند که این یک آزمایش برای آمریکاست. اگر آنها از این آزمایش موفق بیرون بیایند، آن وقت ممکن است در سایر موارد هم با آنها صحبت کنیم. خب آمریکا نشان داد که در این آزمایش مردود شده است. مثل یک دانش آموز که در یک امتحان مردود شده، یک کلاسی بوده و آمریکاییها سال اول را با تجدیدی قبول شدند (چون آقای اوباما هم خیلی خوب برجام را اجرا نکرد)، امتحان دوم و سوم را هم که صددرصد رد شدند. الان وقت آن رسیده که این کلاس را یک بار دیگر طی کنند. این صحبتی بود که مقام معظم رهبری دور قبل فرمودند و من فکر میکنم که البته این تجربه، بسیار بد بود و باید ببینیم که آمریکاییها میتوانند لااقل در یک کلاس برجام با نمره خوب فارغ التحصیل شوند تا درباره کلاس بعدی صحبت کنند. ما که با آمریکا مذاکره کردیم. یعنی لااقل بنده همانطور که طالبان را دیدم، همانطور هم صدام حسین را دیدم. حتما هم دیدار با صدام حسین صحنه دلپذیری برای من نبود اما خب این دیدار انجام شد چون کار ما دیپلماتها همین است. ما ابزارمان مذاکره، بیانیه، سخنرانی و مصاحبه است. ما که نه تفنگ داریم و نه پول داریم. یعنی ابزاری که یک دیپلمات دارد مشخص است.
اصل مذاکره با آمریکا هم انجام شد. بله 30 سال تابو بود اما هر چیزی که تابو شود، سراب هم خواهد شد. همانطور که بعضی تصور میکنند همه خطرات در مذاکره با آمریکاست و بعضی دیگر تصور میکنند همه فواید در مذاکره با آمریکاست. به هر حال با مصلحتاندیشی و درایت مقام معظم رهبری این تابو شکسته شد. ما مذاکره کردیم و آمریکاییها از این مذاکره ناکام بیرون آمدند. ما ناکام نشدیم. ما مذاکره را به نتیجه رساندیم، توافقی حاصل شد و این توافق را ما اجرا کردیم لذا ممکن است مذاکره با آمریکا قبلا تابو بود اما این تابو شکسته شد و نتیجهاش عدم اجرای تعهدات از طرف آمریکاییها بود.
او ادامه داد:
من هرگز ندیدم که وزارت خارجه در این حد در داخل مورد هجمه و حمله قرار بگیرد. خب یک بخشی از آن به خاطر برجام و مناسبات داخلی اتفاق افتاد و این باعث ایجاد ابهام در مورد توانمندی سیاست خارجی شد که مورد سوءاستفاده بسیاری قرار گرفت اما در مورد خزر که تقریبا بهترین توافق از دید حقوقدانان را نهایی کردیم (توافقی که شجاعت و تخصص زیادی هم از طرف متخصصین حقوقی ما برد) و دستاورد بسیار بزرگی بود، تبدیل شد به حربهای برای سلطنتطلبان که مدعی بشوند در زمان شاه نصف دریای خزر مال ما بود و الان ایران چه و چه شده است در حالی که در زمان شاه به گفته اساتید حقوق بینالملل و کسانی که آن وقت بودند، ایران هیچ وقت نتوانست از خزر استفاده کند، هیچ وقت اما خلیفه کشی که با زدن سیاست خارجی به آن شکل در کشور راه افتاد و مسئولین سیاست خارجی با آن الفاظ و القاب کثیف و غیرقابل پذیرش (علیرغم فرمایشات رهبری) مورد حمله قرار گرفتند، وقتی به چین رسید گروه دیگری شروع به حمله کردند. در مورد خزر سلطنتطلبان و در مورد قرارداد با چین، آمریکا و بعضی در داخل شروع کردند. من با اطمینان میگویم روزی که قرارداد با چین منتشر شود، خواهید دید که این توافق صددرصد براساس منافع ملی ماست. چین قدرت در حال برآمدن است. روابط با چین اصالت دارد کما اینکه روابط با غرب هم اصالت دارد. من اعتقاد دارم که باید همزمان با شرق و غرب روابط داشته باشیم چون این روابط یکدیگر را تکمیل و کارآمد میکنند. من این را به شما عرض بکنم به عنوان یک نکته که هیچیک از ادعاها، در مورد توافق 25 ساله با چین (که هنوز هم نهایی نشده)، درست نیست. متن اول توافق 25 ساله با چین را ما نوشتیم. حالا بعضیها میگویند نخواندی، در حالی که متن اول را ما به چینیها دادیم. کما اینکه بسیاری از جملات و متون داخل برجام انشای بنده است اما وقتی یک نفر ادعا میکند که ما برجام را نخوانده امضا کردیم و این ادعا را تبدیل کردند به یک تهمت علنی، خب یکی دیگر هم ادعا میکند که قرارداد با چین را نخواندیم، در صورتی که اینطور نبود. نسخه دوم توسط چینیها ارائه شد و نسخه سوم را که دوستان ما با نظرات مختلف تهیه کرده بودند، شخصا در سه ویرایش مختلف خواندم و اصلاح کردم و میتوانم در مورد آن کاملا به شما اطمینان بدهم اما وقتی بازار دروغ، تهمت و اتهام در کشور اسلامی رایج شد و کسانی که نماز شبشان ترک نمیشود در تلویزیون نسبت به یک خدمتگزار این کشور چنین دروغهایی را گفتند باید توقع این باشد که مردم به ما (نه به یک نفر و یک دستگاه که به کل نظام) بیاعتماد شوند.