وی با اظهار امیدواری نسبت به آمدن روزی که افراد به خاطر افکار و دیدگاه خود هزینه ندهند، زندان نروند و هیچ زن و مرد خبرنگار، وکیل، هنرمند و استاد به خاطر حرف و دیدگاه خود هزینه نبیند ادامه داد:
به امید روزی که برگردیم به اصولی که همه در سال ۵۷ به آن وفادار بودیم. باید نگاه مادرانه به این جوانان داشته باشیم و این جوانان و معترضان را فرزندان خود بدانیم. این جوانان میگویند ما تریبون نداریم و کسی نیست حرف مار ا در مجموعه حاکمیت بزند البته وقتی ما در دولت بودیم تریبون خاصی نداشتیم، امکان خاص رسانه ملی برای ارتباط با مردم را نداشتیم اما باید امروز این صداها را بشنویم و فرصت را فراهم کنیم تا گفتگو شکل گیرد. ما همه سوار یک کشتی هستیم و همه دلمان برای آینده کشور میسوزد وقتی میبینیم چنین اتفاقاتی افتاده برای اینکه این انسجام حاصل شود باید برگردیم و بازنگری کنیم. فرصت دهیم به جوانان تا به آینده امیدوار شوند. شاید برخی از این مطالبات لزوما با استاندارهای حاکم سازگار نباشد اما ضروری است جامعه ما این واقعیت ها را بشنود. یک عذرخواهی ساده میتوانست ماجرای مرحوم مهسا امینی را به این شدت و حدت نرساند.
ابتکار با اشاره به شعار "زن، زندگی، ازادی" گفت:
شعار زن، زندگی و آزادی و خیلی از دیگر شعارها با ارزشهای دینی و انقلابی و فرهنگی ما همخوانی دارد. مگر مطالبات اصلی مردم در انقلاب ۵۷ آزادی نبود؟ مگر مطالبه آزادی جزو مباحث متعالی دینی ما نیست؟ مگر آزادی یکی از موضوعات مورد تاکید امام نبود؟ مگر این آرمان ها را ما به این راحتی میتوانیم از دست دهیم و فراموش کنیم؟ قانون اساسی ازادی را تضمین کرده و آزادی همان چیزی است که خدا برای انسان مقرر کرده و نمیتوان به راحتی این حقوق و قانون اساسی را نادیده گرفت.
وی درباره گشت ارشاد اظهار کرد:
گشت ارشاد سالها مورد انتقاد کارشناسان بود، کارشناسان نقد داشتند این شیوه برخورد مخرب است. هم به روح و روان جوانان آسیب میزند و هم نتیجه بخش نیست. نمیتوان مفاهیم باارزشی مثل حجاب را ازطریق برخورد قهری پیش برد اما متاسفانه گوش شنوا نبود و عده ای بر طبل سخت گیری حجاب کماکان میکوبیدند. اصلاح این مساله و رویکرد و نگاهی که توام با حفظ حقوق و توجه به حقوق ذاتی انسان باشد مطالبه مهم ما در آستانه دهه فجر است.
معصومه ابتکار با بیان اینکه مقاومت هایی برای اصلاح قوانین یا مخالفت هایی با حضور زنان در عرصه های مختلف وجود دارد گفت:
برای مثال ما نمیبینم زنها در مجمع تشخیص مصلحت نظام یا شورای نگهبان یا مجلس خبرگان باشند و در اینجاها هیج اثری از زنان نیست. حتی تعداد زنان در شوراهای علمی و فرهنگی ما خیلی کم است و این امر نشان میدهد ما هنوز خیلی با صحبتهای امام فاصله داریم. امام وقتی میخواستند نامه ای برای گورباچف بفرستند دو نماینده یعنی آقای جوادی آملی و مرحوم مرضیه دباغ را انتخاب کردند و فرستادند. یعنی ۵۰_۵۰ سفیر تعیین کردند و فرستادند اما چند سال طول کشید تا این رفتار امام در عمل ما نمایان شود و دکتر ظریف در دولت یازدهم و دوازدهم توانستند ۵ سفیر موفق زن را منصوب کنند. این همان چیزی است که بعضا با عنوان سقف شیشه ای و محدویت های حضور زنان در عرصههای مختلف از آن یاد میشود. قانون برنامه ششم توسعه، عدالت جنسیتی را سرلوحه سیاست گذاری در حوزه زنان میداند. این قانون برنامه هنوز در دستور کار است و تمام مجریان از جمله خانم خزعلی باید به آن پایبند باشند. عدالت جنسی در شاخصهای علمی و آموزش، بهداشت، ورزش، حقوق و بحث خانواده و... تعریف شدهاند.
ابتکار با بیان اینکه دولت هایی که توسط عامه مردم به ویژه جوانان مورد حمایت اند طبعا میخواهند به مطالبات جوانان پاسخ دهند گفت:
من به عنوان معاون رییس جمهوری در دولت دوازدهم تریبون رسمی در صدا وسیما نداشتم تا گزارش کار دهم.
وی گفت که مطابق با قانون اساسی در آموزش، بهداشت باروری و سلامت و در خیلی از شئونات اجتماعی زنان و مردان با هم برابرند.
وی گفت:
حال که انقدر روی فرزندآوری تاکید داریم در ابتدا باید شرایط اقتصادی را بهبود ببخشیم. به دلیل فشارهای اقتصادی سفره ایرانیها کوچک میشود. بله جنگ اقتصادی بود و هست. بدترین دوره آن نیز در دولت دوازدهم تحمیل شد اما دولت فعلی مدعی است که میتواند بدون تعامل با دنیا معضلات اقتصادی را حل کند و با این شعار روی کار آمد با این حال روز به روز مشکلات حادتر و تحقق عدالت جنستی سخت تر میشود. نسل دهه هفتاد و هشتاد به شرایط اعتراض دارند، دلشان میخواهد خوب زندگی کنند. این جوانان از تبعیضها و کمبودها احساس درد میکنند.
ابتکار با اشاره به مستندسازی اقدامات معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری در دولت دوازدهم و انتشار گزارشی تحت عنوان " ۴۰ شاخص در ۴۰ سال انقلاب" مدعی شد:
این گزارش روی پرتال معاونت زنان بوده اما از صفحه دستگاه دولتی پاک میشود. حق مردم هست که این اطلاعات را بدانند وقتی این اطلاعات کلا حذف شده است من جواب جوان را چه بدهم؟ این حق مردم نیست بدانند؟ همین میشود امید کم میشود، مردم نمیآیند و رای نمیدهند چون ناامید شدهاند و مشارکت نمیکنند. این تقابل های سیاسی جوان را دلسرد میکند و این جوان با خود میگوید پس هیچ اصلاح و پیشرفتی قرار نیست اتفاق افتد.
معصومه ابتکار گفت:
رد صلاحیت ها به حدی است که طیف وسیعی که جوانان و مردم را نمایندگی میکنند کلا از روزگار حذف میکنند. با این حال انتظار داریم مسائل به بنبست و ناامیدی نرسد و مشکلات حاد نشود؟ یکی از مبانی گفتگو این است که مردم در فضای سیاسی سلیقه خود را ببینند. زنان نقش تعیین کننده در انتخاب رئیس جمهوری دارند الا وقتی رد صلاحیتها به حدی است که امکان انتخاب وجود ندارد. الان کل ارکان حکومت یکدست است و همه از یک طیف فکری هستند. در حال حاضر هیچ بهانهای وجود ندارد. در دولت اصلاحات اینطور نبود. الان حتی قوای نظامی هم راستا با دولت کنونی است و هیچ بهانه ای الا پشتوانه مردمی وجود ندارد.
او با اشاره به اتفاقات اخیر ادامه داد:
همین مردم وقتی دیدند بحث خشونت به وسط میآید عقب کشیدند ولی ما جامعه را نمیبینیم. نمیبینیم چه اتفاقاتی افتاده است. چرا؟ چون ممکن است خود را وامدار مردم ندانند و با خود بگویند اینها که به ما رای ندادند و ما کار خود را میکنیم.
وی گفت:
خیلی سخت است صحبتکردن از اتفاقات ۹۸ چراکه بخشی آغازگر این کار بودند و از درون این اتفاقات شروع شد. آنجا هم دردناک بود. بحث تیر بر روی مردم هیچ جا مورد تایید نیست اما مدیریت یک مساله مثل این ماجرا در دولتی که همه قوا در آن یکدست است با دولت آقای روحانی که دشواری زیادی داشت خیلی تفاوت دارد.
او با اشاره به دشمنی بی حد استکبار جهانی و غرب با ایران ادامه داد:
در این سالها راه تعامل نیز بوده است. مسیر تعامل را هم رفتیم اما رئیس جمهور بی خردی که در آمریکا آمد این تعامل را به هم زد اما باز راه تعامل باز شد و مردم انتظار داشتند مسائل اقتصادی ثبات پیدا کند. بله قبول داریم امنیت را باید حفظ کنیم و هیچکس مخالف اقتدار نظامی ایران نیست اما اقتدار انقلاب ایران به مردمی بودن آن و به فرهنگ و باورهای مردم است. شما نمیتوانی حقوق زنان را تامین کنی وقتی نمیتوانی حقوق عامه جامعه را تامین کنی. خلاءهای قانونی داشتیم و اصلاحات زیادی انجام شد اما ای کاش با یک دکمه "دیلیت" اینها پاک نشوند. اینها حق مردم است، برای اینها بودجه داده شده است. زنان نسبت به بخشی از این قوانین هنوز احساس تبعیض دارند و احساس میکنند این قوانین حقوق آنها را نادیده میگیرد یا این قوانین به اندازه کافی در برخی موضوعات جوابگو نیست.
به گفته معاون سابق امور زنان و خانواده، لایحه تشدید مجازات پدر در صورت قتل فرزند، لایحه اصلاح قوانین مربوط به حضانت مادر، لایحه مربوط به قوانین بانکی و حق افتتاح حساب و برداشت از حساب بانکی توسط مادر از جمله لوایحی است که در معاونت زنان و خانواده دولت دوازدهم پیگیری میشده است.
ابتکار با بیان اینکه موارد یاد شده کارهای اولیه و کف مطالبات زنان ایرانی محسوب میشوند، اظهار کرد: اینها حداقل هایی است که باید نسبت به آن جوابگو باشیم. چرا لایحه خشونت دو سال در مجلس متوقف مانده است؟ اینها است که جوانان را دلسرد میکند. در این حوادث جامعه به ما پیام آشکار داد، بازخورد ما چیست تا مردم امیدوار شوند که جایی برای اصلاح وجود دارد؟ الان که دیگر حکومت یکدست است و مزاحم ندارید. رئیس مجلس آقای قالیباف میگویند میخواهیم مولدسازی انجام دهیم، ولی کو؟ چی شد؟ بعد این همه درد و رنجی که به این مردم تحمیل شد ما چه کار کردیم؟ جواب چیست؟ چرا نمیتوانیم امیدآفرینی داشته باشیم؟
انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری در دولت سیزدهم نیز اظهار داشت:
ما مبانی خود را اسلام و مکتب خود را اهل بیت میدانیم.
خزعلی با اشاره به نگاه محمدرضا شاه به زن و اسارتی که در نگاه ابزاری به زن در دوره شاه وجود داشت گفت:
تعبیری که در مصاحبه شاه نیز وجود دارد که او معتقد است زن ها حتی از عهده آشپزی هم برنمیآیند بنابراین وقتی از آزادی نام میبرد یعنی زنان بتوانند به صورت ابزاری در جامعه باشند و استفاده ابزاری از زن شود و حکومت به اهداف مد نظر برسد.
خزعلی با اشاره به اثرات مخرب دیدگاه لیبرالی و نیز فمینیستی به زن گفت:
تفکرهای خاصی که یک بار زن را دون میبیند، یکبار زن را در راه مبارزه برای رسیدن به مرد میبیند و باری دیگر زن را در سطح عالی میبیند همه به افراط و تفریط کشیده میشود. نمونه آخر فمینیست نیز شاید نهضت «می تو» بود.
او درباره نگاه انقلاب نسبت به زن عنوان کرد:
این نگاه زوجیت را کمال و تکامل میداند. میگوید همه چیز را زوج آفریدم و هیچ کدام برتر یا فروتر نیست. تساوی به معنای غربی آن در این نگاه وجود ندارد اما به معنی حقیقی آن وجود دارد. تساوی یعنی هر دو (زن و مرد) را یکسان ببینیم و بر مبنای جنسیت به آنها نگاه نکنیم اما با توجه به اینکه شرایط تکلیفی انها مختلف است اگر زن و مرد را مساوی به معنی غربی ببینیم بار اضافی به آنها متحمل میشویم اینها همه ظلم است. تساوی غربی نه اما عدالت بله. چرا از تبعیض مثبت استفاده میکنیم؟ چرا ترحم میکنیم و احساس میکنیم زن چیزی کم دارد و باید به او کمک کنیم؟ عدالت عین رسیدن حق است و حق مسلمی است که به دلیل ویژگی ها و مسولیت ها به زن داده شده است لذا خیلی از ویژگی هایی که در دین ما است را باید قدر بدانیم و اگر مشکلاتی است باید آنها را رفع کنیم.
وی با اشاره به شعار "زن، زندگی، آزادی" افزود:
زن، زندگی، ازادی در اسلام است و آزادی شعار انقلاب است. ما این همه زنان نخبه داریم و مانعی برای تصدی اینها نیست. ۴۵ درصد متخصصین ما زن هستند. گاهی یک زن و گاهی دو زن در شوراهای عالی و تصمیم گیری دولت سیزدهم عضو هستند. عدالت جنسیتی در اسلام است. گاهی استفاه نا مناسب از عدالت جنسیتی میشود برای مثال جان استوارت میل میگوید عدالت خیلی زیباست، اما او در توصیف ملل شرق میگوید " ملل وحشی حقوق ملت های متمدن را ندارند به جز این حق که باید با آنها طوری رفتار شود که در سریع ترین زمان ممکن شرایط تبدیل شدن به ملت متمدن را به دست آورند". این امر یعنی دون دیدن و مساوی ندیدن انسان ها و وقتی این تعبیر میشود عده ای موضع میگیرند.
وی با بیان اینکه آزادی خیلی خوب است اما مهم آن است که چگونه از ازادی تعبیر میشود افزود:
با یک دروغ به اسم آزادی کشوری را به آشوب میکشند. بله آزادی شعار ما هم هست اما معنی این چه است؟ غیر از این بود که در عراق و سوریه با این دروغ ها منافع ملت ها را تهدید کردند تا به منافع خود برسند؟ چرا ما نباید کلمات ظاهر فریب را که پشتش هیچی نیست را بشناسیم؟ سقط جنین در آمریکا را با دروغ آزاد کردند. گفتند جنین ناخواسته است و در اثر تعدی است و شما اجازه سقط نمیدهید. دادگاه تشکیل دادند و قانون تصویب کردند اما همان فرد بعد ۵۰ سال میگوید دروغ گفتم. اگر غرب را هم میگیریم غربی را بگیریم که با فرهنگ ما سازگار باشد. ۷۰ میلیون غربی میگویند مخالف سقط جنین هستند. افراط و تفریط ها باعث شده تا از هم فاصله بگیریم و مقابل هم بیافتیم. چرا در قضایای آبان از شخص فرمانداری که دستور تیر داده دفاع میکنیم اما اکنون در برابر کسانی که بسیجی را میکشند سکوت میکنیم؟ این دوگانه ها و چندگانه ها مردم را ناامید و خسته میکند ومردم احساس میکنند صداقت وجود ندارد. باید تجدید نظری در رویه ها شود.
او گفت:
خیلی سفره ها کوچک شده اما چه کسی مقصر است؟ این دولت که تازه آمده است و اگر آن سیری که وجود داشت پیش میرفت شرایط چطور میشد؟ این دولت کشور را با تورم ۶۰ درصد تحویل گرفت و الان تورم ۴۰ درصد است. کی مقصر است؟ هی بگویم جوانان نا امید اند و مهاجرت میکنند اما چه کسی اکثر این سالها بر سر کار بوده و چه کسی در این سالها در حوزه زنان سیاست گذاری کرده است؟
خزعلی با بیان اینکه باید به خانم ابتکار لقب "شیخ المعاونین" را داد چراکه او چند سال در دولتها معاون بوده است افزود:
پیشتر معاون اول بعد چهار سال میگفت ما "تازه آوار برداری میکردیم" یا معاون زنان میگفت "مشغول آوار برداری و ریل گذاری بودیم و انشاءالله بعد از این کار را شروع میکنیم" اکنون نیز ما باید بگوییم در سال دوم آواربرداری هستیم.
انسیه خزعلی در خصوص اظهارات معصومه ابتکار مبنی بر پاک شدن گزارش عملکرد معاونت زنان دولت دوازدهم توضیح داد:
ما سایت جدیدی را بالا میآوریم. سایت قبلی پشتیبانی و امنیت نداشت. به چند زبان سایت به طور قوی بالا خواهد آمد. در آرشیو باید اقدامات دولت های گذشته را نیز داشته باشیم. کارهای دولت های قبل در دولت پیشین حذف شد. حرکتی قشنگی نبود که در دولت قبل انجام شد و کارهای دولت های قبل به طور کامل پاک شد و فقط آثار دولتهای یازدهم و دوازدهم باقی ماند. ما چنین کاری نخواهیم کرد. آثار قبلی را قطعا خواهیم آورد اما چون آثار قبل از دولت یازدهم پاک شده است و هیچ ذخیرهای نداریم. ابتدا باید بگردیم و فایل ها را پیدا کنیم. طبیعتا اگر بخواهیم آثار دولت های قبل را بگذاریم باید همه آثار را قرار دهیم. انشاءالله کامل می کنیم و همه دولت ها را با هم میگذاریم. آرشیو تاریخچه و سابقه است تا کارهای تکراری انجام نشود.
او در خصوص توضیحات ابتکار درباره اتفاقات آبان ۹۸ گفت:
باید منصفانه درباره همه مسائل قضاوت کنیم. اگر میخواهیم در مساله ای معذرت خواهی شود، پس درمورد اتفاقات آبان هم باید معذرت خواهی شود، نه اینکه مسائلی نظیر اینکه "صبح جمعه خودم فهمیدم" گفته شود و دل مردم را آتیش بزند. نمیشود ما همیشه چه در راس باشیم و چه در راس نباشیم در موضع مطالبه گر و طلبکار باشیم. نمیشود فرافکنی کنیم و بگوییم چون یک دست نبودیم این اتفاقات رخ داد.
وی در خصوص سیاستگذاری حوزه زنان ادامه داد:
زن در خانواده نفش بنیادین، نقش مدیریتی و نقش تدبیر دارد. این چیز کمی نیست. خانه داری به معنی خانه نشینی نیست. زن باید این مدیریت را حفظ کند و فقط زن است که میتواند این مدیریت را حفظ کند. این را نباید از زن گرفت. برخی در این راستا تِز و آنتی تِز را مطرح میکنند که نوعی تقابل را نشان میدهد اما ما بحث "زوجین" را داریم. باید رقابت تبدیل به رفاقت شود. همین مباحث باعث شده الان در غرب نهضت مردان علیه زنان نیز شروع شده است. باید نگرانی مادران را برطرف کنیم،. خانه نشینی را نباید باب کنیم و خانه داری را به حاشیه ببریم. مدیریت منزل مقدمه مدیریت و تدبیر مدون است. چرا باید کار زن در جی دی پی دیده نشود؟ ۳۰ درصد ارزش جی دی پی ما به خاطر کار زنان است. در مصر و تونس و سایر کشورهای عربی این تصادف و تزاحم بین کار منزل و کار اجتماعی زن را مبینیم، باید اینها را مدیریت کنیم. قدر مادری را بدانیم. مادری چیز کمی نیست. حرکتی غرب ایجاد میکند که مزیت مادری را بگیرد، میگویند اسم "مادر" و "پدر" را نیاورید و بگویید "والد" و این در حالی است که مادر مقدس است. اکثر زنان ما خانه دار هستند اگرچه باید اینها در اجتماع فعال باشند اما خانه داری شغل مقدسی است. باید برنامه ای داشته باشیم تا انسان چندجانبه از نظر روحی و اقتصادی تامین شود.
خزعلی گفت:
ما توانستیم آیورا را برای آموزش زنان حاشیه اقیانوس هند بر عهده بگیریم.
معصومه ابتکار در واکنش به این سخن خزعلی گفت:
این همان سند ۲۰۳۰ است؟ آنچه برایتان مصلحت است برای ما نبود؟
انسیه خزعلی در پاسخ به ابتکار گفت:
نه، در سند اولیه همجنس گرایی بود و ما گفتیم این امر حذف شود، رایزنی کردیم و قبول کردند. توانستیم آنطور که میخواهیم آموزش را تنظیم کنیم.
او با اشاره به برگزاری نخستین کنگره بین المللی زنان تاثیرگذار ادامه داد:
زنان از ۹۶ کشور در این کنگره حضور پیدا کردند، یکی از زنان از کشور آفریقایی سال قبل به من گفته بود که دوران آقای خاتمی به ایران آمده بود و مسئولین زنان به او گفته بودند اینجا به زنان ظلم میشود و شما بروید از حق ما دفاع کنید. امسال اما وقتی به ایران آمد و دستاورد دختران ما را دید، گفت شما این همه تلاش کردید و بچه ها موفق بودند، پس چرا آن خانم این حرف را در آن سال به من زد؟ چرا ما اصلاح امور را از بیرون میخواهیم؟برای مثال در خصوص مساله ورزشگاه چرا به فیفا التماس کنیم وقتی خودمان میتوانیم زیرساختها را آماده کنیم؟ چرا ترک فعل میکنیم؟ ما معتقدیم خانم ها خیلی خوب میتوانند گفتگو کنند. اجازه دهید گفتگوی خانم ها ادامه یابد.
معصومه ابتکار خطاب به مجری برنامه اظهار کرد:
معترضین را به این برنامه بیاورید تا مردم حرف هایشان را بزنند. در آستانه دهه فجر هستیم و امیدوارم تمام زندانیان بیگناه، آنهایی که فقط به خاطر اظهار نظر و اعلام مواضع در زندان هستند آزاد شوند.
انسیه خزعلی در واکنش به این سخنان معصومه ابتکار گفت:
فکر نمیکنم کسی به خاطر اظهار نظر زندان باشد.
معصومه ابتکار گفت:
مورد زیاد است. زنان تاثیرگذار هم زیاد بودند. نظیر مریم میرزا خانیهایی که ما برایش جایزهای گذاشتیم نیز وجود داشتند اما نادیده گرفته شدند.
انسیه خزعلی در پاسخ به ابتکار گفت:
انشاءالله بعد از این نیز نظیر مریم میرزاخانی ها شناسایی میشوند.