محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت:
حوزه هنر جای ابلاغ نیست.
به گزارش اسپادانا خبر، او در گفت و گو با روزنامه ایران ادامه داد:
تحولات تکنولوژیک مثل VODها و شبکههای اجتماعی همه ضربه زده به مرجعیت ارشاد و چارهای نیست. حالا در شبکه اجتماعی در آن واحد هزاران خبر صحیح و ناصحیح به راحتی میچرخد یا مثلاً در بخشهای نمایشی آن زمان تلویزیون ما هم وضعش خوب بود ولی امروز دارد مرجعیتش را از دست میدهد.
اسماعیلی گفت:
من مهر تأیید جمهوری اسلامی را پای فیلمی که خلاف ارکان اخلاقی جامعه باشد نمی زنم. بروید بیرون توزیع کنید. انتهایش این است که بروند شکایت کنند، من غرامتش را میدهم. این بهتر از این است که جمهوری اسلامی متهم بشود به اباحهگری. من مخالف اباحهگری هستم. من به رئیس سازمان سینمایی هم گفتم که راضی نیستم شرعاً ریالی از پول جمهوری اسلامی بدهید به فیلم یا محصولی که خلاف آرمانهای انقلاب اسلامی باشد. من کاری ندارم در بیرون چه چیزی تولید میشود، من آنجا نظارت حداقلی دارم اما اگر قرار است محصولی را من پولش را بدهم به محصولی پول میدهم که کاملاً مطمئن باشم برای تقویت اهداف انقلاب است. من آن ساحت ارتباطات شخصی و فردی را با جریان هنری کاملاً دارم و هر کمکی هم از دستم بربیاید انجام میدهم. مثلاً یک بازیگری بوده که ۴۳ سال در جمهوری اسلامی مجوز بازی نداشته. آمد پیش من. من به او مجوز دادم. از قضا خیلی جاها آمدند تخطئه کردند که اسماعیلی دارد به بازیگران خارج از کشور مجوز می دهد. گفتم چه اشکالی دارد؟ هیچ اشکالی ندارد. تئاترش هم ۱۰ روز است دارد راحت اجرا میشود. هر مورد دیگری مربوط به مسائل شخصیشان باشد، کارشان باشد، من خودم به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی موظفم که از این ساحتشان حمایت کنم. هیچ هم برایم فرقی ندارد به من فحش دادند، به این مقوله به عنوان وظیفه اخلاقی کارم نگاه میکنم اما آنجایی که مربوط به ساخت و حوزه کاری در وزارت است، من معتقدم ما باید مطابق با این نظام هنجاری که داریم و پذیرفته شده با اینها صحبت کنیم. به نظرم خیلی وقتها این ابهاماتی که پدید آمده، در درست عمل نکردن مسئولان گذشته است. یک مقدار شل کن و سفت کنها سلیقهای بوده است. جامعه هنجارهایی دارد که باید رعایت بشود. اگر قرار شد خانمی نشان بدهند که به مرد نامحرم دست میزند من این را اجازه پخش نمی دهم. باید بدانند و رعایت کنند. مسائل شرعی خط قرمز است. من حتماً اجازه نمیدهم که قبر و قیامتم به خاطر نوع مدیریتم به خطر بیفتد. من به خاطر اینکه ۴ نفر بخواهند از من راضی باشند، احکام الهی را زیر پا نمی گذارم. من حتماً سر احکام الهی قرص میایستم و روزی اگر بخواهم از این عقب نشینی کنم دیگر من با این ماهیتم نیستم و دوست ندارم آن روز را ببینم.
او گفت:
ما در جشنواره امسال گفتیم که ما فیلم سیاه نمی خواهیم. گفتیم باید امید در فیلم ها باشد. جامعه ایرانی به اندازه کافی فشار و مشکل دارد. ما حتماً این کار را میکنیم در آنجایی که قرار است انتخاب کنیم. ما حتماً سیاستگذاری و ریلگذاری میکنیم. ما معتقدیم جامعه هنری ما جامعه فرهیختهای است. من این را اغراق نمی کنم و بخاطر خوشامد اهالی هنری نمی گویم که از من خوششان بیاید اما هنرمند فقط چند تا سلبریتی و چهره سینمایی نیست.
اسماعیلی اظهار کرد:
یکی از دغدغه های بنده حل دوگانههای مهم در جمهوری اسلامی است. دوگانههایی مانند اسلامیت و ایرانیت، تجدد و سنت. در رابطه با تحجر به نظرم امام(ره) هر چقدر به پایان عمرش نزدیکتر شد، ادبیاتش صریحتر شد و اوجش هم همین منشور روحانیت است که بیان می کنند ما با تحجر نسبتی نداریم. تحجری که اگر رهایش کنیم میگوید سینما تعطیل شود، فعالیت خانمها را محدود کنید، تحجری که می گوید چه دلیلی دارد خانمها در حوزههای فرهنگی و هنری و اجتماعی باشند. من واقعاً تلاشم این است که از خط فکری امام که خیلی شفاف در مورد تحجر اظهار نظر کرده دچار عقب رفتگی نشویم. مثلاً نمونهاش همین سریال پائیز صحرا سال ۶۶. آنجا یادم هست که ولولهای شده بود و خب یک تلویزیونی بود و یک شبکهای بود و عصر جمعهای بود و پائیز صحرا پخش میشد و ما دوم راهنمایی بودیم. امام آمد از سریال دفاع کرد و گفت پیامهای اخلاقی خوبی دارد فقط گریمور خانم بازیگر، مرد نباشد و بحث را عوض کرد. در حوزه موسیقی خب ما تفکری داریم که موسیقی را حرام میداند و مقلدینی هم دارند که محترم هستند ولی ما در حوزه موسیقی فقه امام و رهبری برای مان مرجعیت دارد و این یک خط فاصله روشن هم با جریان روشنفکری دارد و هم با جریان تحجر و این کار را سخت کرده است. سال ۶۸ که امام فوت کردند، من مقلد آیت الله گلپایگانی بودم، آقای گلپایگانی موسیقی را مطلقاً حرام میدانست و مقلدین ایشان مارش اخبار را هم گوش نمی کردند و خاطرم هست ایشان میگفت موسیقی مطلقاً حرام است. بعد که آقای گلپایگانی فوت کردند ما مقلد آقای بهجت بودیم. آقای بهجت فتوایش مثل آقا بود. حتی فروش آلات موسیقی هم به قصد کار حلال اشکال ندارد یا شنیدنش اشکال ندارد اما من مقلد آقای بهجت باشم نمی توانم بیایم این را مسئله حکومتی کنم. در حکومت، ولایت فقیه تعیین کننده است. من مرز تحجر را این میدانم. میدانم سخت هم هست تفسیر عملیاش ولی به هر حال در حوزه فرهنگ و هنر ما یک مقدار هم ما بایستی با صبر و آرامش با عزیزان فرهنگ و هنر تعامل کنیم. ما قرار نیست اینجا مثل پلیس سر چهارراه عمل کنیم. فرهنگ و هنر ذاتش یک مقدار صبر و آرامش را برای پیشبرد مسائلش میخواهد و ما این را میفهمیم. ما صفر و صد نداریم در این حوزه و باید قائل باشیم که اجازه نداریم همه سلیقهها را تعطیل کنیم. در حوزه فرهنگ و هنر تا آنجایی که میتوانیم ما باید به تنوع و تکثر سلیقهها احترام بگذاریم. این را من اعتقاد دارم. این چیز مهمی است. در حوزه هنر ما نمی توانیم مثل یک چراغ قرمز چهار راه عمل کنیم. نه این نیست. حوزه فرهنگ و هنر یک حوزه متنوع و متکثر است و خطوطش به آن معنا پر رنگ نیست. باید امکان رفت و آمد فراهم باشد ولی احکام شرعی برای ما خط قرمز محسوب میشود. در این میان یک تنوعی از سلیقهها میتوانند و باید باشند. ما باید یک نظام حداقلی را در بایدها و نبایدهایمان داشته باشیم. الان ما چیزی به نام ممنوع القلم نداریم. یک دفعه یک نویسنده ای مصاحبه کرده بود که آقا من را وزارت ارشاد ممنوعالقلم کرده. به معاونت فرهنگی گفتم این آقا چنین ادعایی کرده؟ گفتند آره گفتم ما بنای مان بر این نیست. ما وزارت فرهنگیم شما بررسی کنید. گفتند بررسی کتابش نشان میدهد مشکلی ندارد. گفتم مجوزش را بدهید چاپ شود. فیلم میخواستیم اکران کنیم، مشکل داشت، بازیگرش رفته بود خارج از کشور. باز گفتند آقا این نباید پخش بشود. گفتم چرا نباید پخش شود. گفتم آقا این مسأله برای هر فیلمی ممکن است اتفاق بیفتد. اکران کردیم ۴۰ میلیارد هم فروخت. حالا ممکن است من چنین فیلمی را نپسندم ولی فیلم را پخش کردم. در فیلمهای جشنواره هیچ فیلم توقیفی نداریم. من اصلاً معتقد به توقیف نیستم، می گویم این اشکالاتش را برطرف کنید و پخش کنید. به این تفاهم الان داریم میرسیم. بله قبول دارم در هر حاکمیتی و هر دولتی، مدیریت فرهنگی اش تلاش میکند تا مطابق با آن گفتمانی که دارد، فضای فرهنگ را مدیریت کند. کدام سینمایی در دنیا سراغ دارید که فارغ از این باشد؟ ما ادعایی نداریم در این زمینه ولی به نظر من همین الان تنوع ژانر، تنوع موضوع و تنوع سوژهها در سینمای ایران خیلی زیاد است.
او گفت:
شما نمیتوانید نوع لباس، نوع گفتار، نوع سیره سلوک را به مردم تحمیل کنید. حوزه تحمیل حداقلی فقط در احکام الهی است. ما بعضی وقت ها در جمهوری اسلامی دچار افراط و تفریط شدیم. من خودم بیشترین ارتباط را با بدنه جامعه هنری دارم. مرتب با صنوف مختلف شان جلسه دارم. بعضی وقتها اینها همدیگر را تحمل نمی کنند. مثلاً یک وقتی موسیقیدانها میگویند شما چرا با اینهایی که پاپ میخوانند، جلسه میگذاری، گفتم آقا چه اشکالی دارد. خود استاد موسیقی این را به من میگوید و میگویم چه اشکالی دارد، این اگر از نظر شما هنرمند هم نباشد، اهل هنر که هست و من حرفش را شنیدم چه اشکالی دارد؟ من فکر میکنم همین الان هم ما بیشترین تنوع و بیشترین آزادیها را داریم و اتفاقاً نگرانی این است که الان یک مقدار به سمت ولنگاری رفته ایم مثلاً ما حق نداریم حریم خانواده را در فیلمهای مان بشکنیم. من یک بار گفتم فیلمی که همراه با خانوادهام نتوانم ببینم نمی توانم به دیگران توصیه کنم ببینند.
اسماعلی گفت:
ما در حوزه مطبوعاتی دو کار میتوانیم انجام بدهیم یکی اینکه پشتیبانی زیرساختها را کمک کنیم و این را داریم انجام میدهیم و مجلس با کمکی که دارند انجام میدهند، رقم قابل توجهی را دارند افزایش میدهند و من از هر منبعی که بتوانم کمک میکنم اما در فضای مطبوعات دچار یک بلبشویی هستیم. روزنامههای اجارهای، مجلات اجارهای، یکی آمده ده تا مجوز گرفته است. اینها بهم ریختگی زیاد دارد و باید درستش کنیم. ما الان ۱۴ هزار مجوز داریم. ۱۴ هزار زیاد است برای کشور ما. ۴۱ خبرگزاری داریم که عمدتاً هم دولتی هستند یک مجموعه ۵-۴ خبرگزاری دارد. اینها عمدتاً دولتی و شبه دولتی هستند و خارج از این باشند، زمین میخورند. ما برای پاسداشت آزادی بیان باید تلاش کنیم به جریان غیردولتی حوزه مطبوعات کمک کنیم. ما در حوزه کاغذ داریم قرارداد میبندیم که پیش خرید کنیم. پول بدهیم از روسیه درخت وارد کنند. ما سالی ۲۸۵ هزار تن کاغذ احتیاج داریم. من پیش بینی میکنم اگر حمایت کنیم تا ۲۳۰ هزار تن را خودمان میتوانیم تولید کنیم. قیمت تمام شده را باید کاهش بدهیم ولی بخش اصلی در حوزه مطبوعات همین مسئله بهروز نشدنشان است. با این شرایط جدید هنوز روزنامه با همان طرح و لوگو و صفحهبندی ۲۰ سال پیش دارد ارائه میشود. خب این اشکال است. الان آقای مهدیپور را گذاشتیم معاونت مطبوعاتی که یک آدم مورد اجماع گروههای مختلف است. آدم وارد و این کاره است. الان سه تا کار داریم؛ قانون نظام صنفی رسانه ای را داریم عوض میکنیم، قانون مطبوعات را داریم عوض میکنیم و نظام رتبهبندی را.
او اظهار کرد:
شورای فرهنگ عمومی در این شش ماه خیلی تغییر کرده است. یکی از مهم ترین جاهای تحولی دولت جدید، شورای فرهنگ عمومی است. کارگروههای مختلفش را فعال کردیم، مسائل مد و لباس، عفاف و حجاب، همه اینها در آنجا دارد انجام میشود. قانون بحث مد ولباس را من امروز ابلاغ کردم. در بحث حجاب الان ما داریم تنوع و تکثر را دنبال می کنیم که کار مهمی است. این از آن چیزهایی است که بیرون بیاید ممکن است کلی سر و صدا کند. چون قانونگذار ابلاغ کرده است که این را باید وزیر ارشاد ابلاغ کند. دولت هم نمی رود و مستقیم وزیر ابلاغ میکند. این کار چند سال مانده ای بود که با هم اندیشیها درآمد. الان مسائل عمومی در شورای فرهنگ عمومی کشور رصد و بررسی میشود، الان تیم ملی دارد میرود جام جهانی. این یک مسئله عمومی است. چند میلیون مخاطب دارد. سیستم پژوهشگاه ما خیلی قوی است. الان حوزه رصدی پژوهشگاه ما جزو معتبرترینهاست و قانون هم پیش بینی کرده و مرکز ملی رصد ما را داریم آنجا تشکیل میدهیم که در واقع اتاق فکر شورای فرهنگ عمومی است.قرارداد پروژه بررسی باورهای ایرانی را بستیم که بعد از عید اجرا میشود. کارهای خیلی مهمی در آنجا صورت میگیرد. کارهایی که در واقع به درد همه حوزههای فکری میخورد و در عین حال تلاش میکنیم در شورای فرهنگ عمومی به مسائل مورد ابتلای مردم در این حوزهها پاسخ قانع کنندهای بدهیم.