۷۰ درصد مردم ایران زیر خط فقر نسبی هستند
مراد راهداری، استاد اقتصاد و عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور گفت:
یکی از عوامل فقر رشد بیکاری است.
به گزارش اسپادانا خبر و به نقل از شفقنا، او ادامه داد:
عوامل فقر متعدد است اما از مهمترین مواردعملکرد حاکمان است که به سیاست گذاری ها، برنامه ریزی ها و چگونگی اجرای آنها بر می گردد و مسئله دیگر به نظام اجتماعی ما بر می گردد که ما آن را شکل داده ایم. وقتی می گوئیم حاکمان، منظور ما تنها دولت نیست بلکه منظور ما اعم از قوه قضاییه، قوه مقننه و مجریه یا نهاد و دستگاه های حاکمیتی دیگری مانند شورای نگهبان یا مصلحت نظام است. حاکمیت می تواند به نوعی رفتار و سیاست گذاری کند که به فرمایش حضرت علی (ع) ظلم کارفرمائی و سرمایه داری به طبقه کارگر روی ندهد. می توان از تجارت و فعالیت های اقتصادی جریان سرمایه داری به روشی مالیات گرفت که تعادل اجتماعی تا حدودی حفظ شود و مثلًا بودجه بهزیستی از این طریق تأمین مالی شود. فاصله طبقاتی به سیاست گذاری حاکمیت مربوط می شود.
وی با بیان این که تقریبا ۷۰% از مردم ایران زیر خط فقر نسبی هستند افزود:
در فقر نسبی شخص فقیر است ولی به این صورت نیست که نان و پنیر گیرش نیاید و نتواند حداقل زندگی و خوراک و پوشاک و مسکن خود را تأمین کند. فرزندش را در مدارس دولتی ثبت نام می کند و در بیماری به بیمارستان دولتی می رود. شاید بتواند چهار یا پنج سال یک بار با قطار یا اتوبوس به مشهد هم برود اما نمی تواند طبق نیاز و در مقایسه با دیگران و در شأنی که انتظار دارد و منطقی است زندگی کند. این یعنی فقر نسبی که میزان درآمد یا خط فقر در برای یک خانوار چهار نفری حداقل ۱۲ میلیون تومان است.
وی گفت:
وقتی می گوییم سیاست گذاری حاکمان در همه کشورها و دولت ها نقش دارد یعنی حاکمان در برابر بیکاری و تورم مسئولیت دارند و باید تلاش کنند که بیکاری و تورم را به صفر برسانند. زمانی سازمان ملل قطعنامه ای بر علیه ما تصویب می کرد و می گفتیم کاغذ پاره است و اهمیت نمی دادیم و وضعیت طوری شد که بانک مرکزی ما را هم تحریم کردند و دیگر پول صادرات نفت ما به کشور نمی آمد. این وضعیت باعث می شود درآمد ارزی بشدت کاهش یابد، سرمایه گذاری صورت نگیرد و در این وضعیت اشتغاالی بوجود نمی آید و فقر همچنان رشد می کند.
وی افزود:
یکی از مواردی که به سیاست گذاری ها بر می گردد عدم فراهم کردن فرصت های برابر است. در فرصت های شغلی و در دادن وام ها باید آمار گرفت و دید که به چند درصد از جامعه وام داده شده است؟ این هم ماجرایی است. در بحث توزیع امکانات تولید نتوانسته ایم عادلانه رفتار کنیم. این مساله اصطلاحاً با عنوان توزیع قبل از تولید، نه توزیع بعد از تولید، شناخته می شود. اینکه بیائیم و از درآمد عده ای مالیات بگیریم و بعد به فقرا بدهیم این خوب است و بد نیست ولی گاهی این فرد فقیر دختر و پسر تحصیلکرده و توانمند دارد که می خواهند کار کنند، این کار مستلزم این است که کسب و کاری ایجاد کنند. نیامدیم شرایط کار برای این ها فراهم کنیم. ما در این مرحله در توزیع امکانات تولید مشکل داریم. وام دادن های ما مشکل دارد و اینجا است که به بحث عملکرد حاکمان بر می گردیم. مسیر هایی که رفتیم از جمله ایجاد انواع سازمان ها، توزیع کالا، سهام عدالت و… در عمل نشان دادند که مؤثر نبوده اند چون معضل با نرخ بیشتری وجود دارد. مثلاً ما بهزیستی و کمیته امداد داریم، در این جا باید پرسید این نهاد ها چقدر به خانوار فقیر کمک می کنند؟ مگر با یکی دو میلیون تومان می شود زندگی کرد؟ این رقم حتی پول اجاره خانه نیست. ما نتوانسته ایم مشکل را حل کنیم. نه با توزیع سبد کالا و نه با سهام عدالت این مشکل حل نشده است. برای فقرزدایی هم باید با بیکاری مبارزه کرد و هم با تورم. این دو شاخص فلاکت را نشان می دهد.
راهداری تصریح کرد:
تحریم به ما صدمه زده است. امروز پول صادرات ما به کشور نمی آید و به سختی با دنیا در حال تجارت هستیم وقتی ارز نیاید و نتوانیم ارز را در بازار عرضه کنیم، ارز گران می شود و گرانی ارز بر قیمت ها اثر می گذارد و بسیاری از تولیدات داخلی که به ارز متصل هستند گران می شوند حتی کود حیوانی که فکر می کنیم چه ربطی به ارز خارجی دارد نیز گران می شود چون قیمت ها به‌طور نسبی و در تبعیت از یکدیگر هستند. کاهش درآمدهای دولت از یکسو و رشد هزینه آن از سوی دیگر، سبب شده است که امروز بیش از ۵۰% از درآمد دولت کسری بودجه باشد. حساسیت قیمتی دولت به گرانی ارز و کاهش ارزش پول ملی بالاست. وقتی این را می بینید پیام مشخص است و معلوم است فاجعه تا کجا است. تا دولت کارآمد و کارآفرین نباشد، نگاهش به سمت تقویت طرف عرضه اقتصاد نباشد، معصل فقر به‌طور اساسی حل نمی شود و قرص مسکنی است که درد را در شرایط وجود بیماری خنثی می کند. اگر دولت بتواند موضوع تحریم ها را حل کند و صادرات نفت ما راه بیفتد در ادامه آن می توان کاری کرد البته باز هم موضوع به کیفیت سیاست گذاری ها و اجرای آنها برمی گردد. این معضل عاملی است که همچنان سر جای خود باقی است. ما سال ها سابقه فروش نفت سنگین و درآمد استثنایی نفت را داشتیم
وی افزود:
ما امروز همچنان با قطاری حرکت می کنیم که ریل آن در زمان رضا شاه ساخته شده است. در بحث طرح های عمرانی بسیار عقب هستیم، در حوزه جاده و اتوبان بسیار عقب هستیم. جاده تهران به خراسان که باید چهار بانده باشد، دو بانده است. مسیر هایی که به بنادر وصل هستند، بسیار عقب مانده هستند اما ما در چنین شرایطی همچنان حل تحریم ها را به تعلیق می اندازیم. ما در ماجرای هسته ای هزینه فایده نکرده ایم که ببینیم این کار به نفع ما است یا نه؟ ما باید رویکرد خود را تغییر دهیم و در برابر فقر و فساد در جامعه احساس مسئولیت کنیم. باید هر چه سریعتر به سمت رویکردی برویم که جهان به آن سمت رفته و عقب ماندگی هایمان را جبران کنیم. در عمران و آبادانی کشور و جاده ها و فرودگاه ها و هواپیماهایمان عقب ماندگی ها را جبران کنیم. من شرکت های هواپیمایی را در کشور می شناسم که هواپیماهایشان را دو تا یکی می کنند و از یکی قطعه بر می دارند و به دیگری متصل می کنند. ببینید که چقدر عقب افتاده ایم. صنایع داخلی ما دانش فنی عقب افتاده ای دارند و نمی توانند کالای ارزان با کیفیت قابل رقابت تولید کنند، این وضعیت فاجعه است، هم برای مصرف داخلی و هم برای ارزآوری. اگر امروز حرکت کنیم خدا می‌داند که شاید حتی تا سی سال بعد هم به دنیا نرسیم چون آنها نمی ایستند تا ما عقب ماندگی خود را جبران کنیم. اگر تحریم ها را حل نکردیم و به عقب افتادگی کشور اضافه کردیم، مطمئن باشید فاجعه روی فاجعه و عقب افتادگی روی عقب افتادگی و بیکاری روی بیکاری و فقر روی فقر و فساد روی فساد متراکم خواهد شد حتی اگر امروز تحریم ها برداشته شود و مشکلات ما حل شود بیست سی سال طول می کشد تا ما فقر را صفر کنیم.
