مدل «گردشگری تعالیبخش» در ایران پیاده می می شود
روحالله حسینزاده، مدیرعامل شرکت مادرتخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی و مسؤول پیشین قرارگاه راهیان نور و هلدینگ گردشگری سپاه گفت:
مدلی از گردشگری ارزان را با نام «گردشگری تعالیبخش» پیگیری می کنیم.
به گزارش اسپادانا خبر و به نقل از ایسنا، او ادامه داد:
در این مدل امکانات سایر دستگاهها و نهادها که به نوعی انحصار شده است در اختیار عموم مردم قرار گیرد. مدل «گردشگری تعالیبخش» در صورت همافزایی میتواند به کسب درآمد و اشتغال نیز منجر شود. «گردشگری تعالیبخش» گردشگری معنوی یا زیارتی نیست البته که آنها هم جزئی از این نوع هستند. گردشگری تعالیبخش به هر نوع گردشگری گفته میشود که بتواند برای انسان آورده داشته باشد و همزمان به بخشها و صنایع مختلف با موضوع گردشگری نگاه جدیدی شود. در گردشگری تعالیبخش تمام فرآیند درنظر گرفته میشود و امکانات در دسترس عموم مردم قرار میگیرد و نه فقط عدهای خاص. البته که برای عدۀ خاص هم برنامههایی داریم. از نظر ما این عدۀ خاص میتوانند نخبگان باشند و لزوما به معنی افراد ثروتمند نیستند.
او گفت:
ما بخشی از این طرح را قبلا با ۷۰۰ نفر از نخبههای دانشجویی در قالب طرحهای هلدینگ گردشگری [نور] اجرا کردیم. آن دانشجویان را در قالب «گردشگری پیشرفت» به استان هرمزگان بردیم و آنها یک روز را در پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیجفارس سپری کردند، جایی که ۵۰ درصد بنزین کشور را تولید میکند. این پالایشگاه دقیقا در زمانی که ایران تحریم بود راهاندازی شد و ۸۰ درصد صنایع بهکاررفته در آن، زمان تحریم توسط مهندسان داخلی تولید و ساخته شد. قطعا روایت چنین پالایشگاهی برای دانشجویان جذاب است. پس از آن، دانشجویان از کشتیسازی فراساحل ایران (ایزوایکو) بازدید کردند، یکی از مهمترین شرکتهای خاورمیانه که در حوزه کشتیسازی فعال است. قبلا کشتیهای ایرانی برای رنگشدن یا تعمیر به امارات فرستاده میشدند، ولی حالا در این مکان با توان نیروهای ایرانی، کشتیها را رنگ و یا تعمیر میکنیم. بعد از آن، برنامه بازدید از جزیره هرمز اجرا شد که نقش تنگه هرمز را در خلیج فارس روایت کردیم و داستان چگونگی تأمین امنیت خلیج فارس هنگام ورود ناو هواپیمابر آمریکایی به این آبها را روایت میکنیم. بعد هم از جزیره لارک که نزدیکترین نقطه به تنگه هرمز است، بازدید انجام میشود تا نشان دهیم ایران به خلیج فارس چقدر تسلط دارد و در پایان برنامه هم مزار حاج قاسم سلیمانی (در کرمان) زیارت میشود. در واقع یک سفر علمی ـ تفریحی ـ سرگرمی اجرا میشود که به خودباوری کمک میکند. این برنامه فقط یک نوع از مدل گردشگری تعالیبخش است.
او ادامه داد:
ما سعی میکنیم برای اجرای گردشگری تعالیبخش از امکانات و زیرساختهای منطقه از جمله استانداری یا دیگر دستگاهها که سفر را ارزان و پرمحتوا میکند استفاده کنیم. این نوع سفرها هم به کارِ دانشآموزان و والدین آنها میآید و هم جامعۀ نخبه و دانشجو و هم افراد کهنسال. همه گروهها و قشرها در سبد گردشگری تعالیبخش، نقش، جایگاه و نیاز خود را پیدا و تأمین میکنند. در زیرمجموعه گردشگری تعالیبخش حدود ۱۵ مدل و نوع گردشگری تعریف و مطالعه شده است. شکل دیگری در حوزه گردشگری تعالیبخش تعریف شده که با تورهای معمولی کاملا متفاوت است و بیشتر روی محتوا تاکید دارد به این شکل که ما ۳۰ قطب کشاورزی را از ۵۰۰ نقطه در کشور احصاء کردهایم که یکی از این نقاط شهر سمیرم (از توابع اصفهان) است. گردشگر در قالب یک تور سهروزه به اصفهان میرود و یک روز از این تور سهروزه را در باغات سمیرم سپری میکند. مدنظر ما این است که چنین برنامهای مستمر دو تا سه سال اجرا شود. قطعا پس از این دوره آن رویداد مردمپایه خواهد شد، مثل جشنواره گلابگیری قمصر کاشان. علاوهبر این، تعاونیهای مردمی و محلی شکل میگیرد. ما هم با وزارت تعاون تعامل کردهایم که به این تعاونیهای مردمی وام بدهد. از سوی دیگر در این شرکت سیستم نظارتی را مستقر میکنیم. اگر در هر استان یک نقطه با چنین رویکرد و برنامهای تعیین شود حتما به توسعه اقتصادی، حفظ و انتقال فرهنگ و دوام مردم در آن منطقه کمک خواهد شد. از طرفی این مدل به بقاء و توسعه آژانسدارها و نظام گردشگری کمک خواهد کرد چون قرار است این نوع گردشگری را آنها اجرا کنند نه ما.
حسینزاده "خیریه گردشگری" را هم نوعی از گردشگری تعالیبخش معرفی کرد:
در مناطقی از کشور مردمی را داریم که هرگز از محل زندگی خود خارج نشدهاند یعنی امکان آن را نداشتهاند. در این مدل از مردم دارا و توانمند کمک گرفته میشود تا آنهایی که تا حالا سفر نرفتهاند این تجربه را بهدست آورند. سفر معلولان و جانبازان نیز رسته دیگری از گردشگری تعالیبخش است. شما در کشور پنج نقطه را معرفی کنید که برای جانباز، معلول و کهنسال در دسترس باشد. خیریه گردشگری میتواند این دسترسی را فراهم و بیشتر کند. توسعه گردشگری بانوان نیز در ذیل گردشگری تعالیبخش پیگیری میشود چون در کشور هیچ امکانی برای گردشگری بانوان نداریم البته که کلی پارک برای خانمها داریم ولی باید امکانات و تجهیزات آمادهتر شود. بنابراین در بستههای سرمایهگذاری به زیرساخت مورد نیاز این طیف توجه میکنیم. نگاهمان انسانی است ولی مدلمان جلب سرمایهگذاری برای ایجاد زیرساخت و در دسترس قرار دادن امکانات و مقاصد سفر برای گروههای مختلف و طیف بیشتری از مردم است. در گردشگری تعالیبخش به قشر خاصی محدود نشدهایم و این ویژگیِ اصلی این طرح است. اشتباهِ تاکنون ما در گردشگری نیز در همین تفکیکها بوده است.
وی با اشاره به طرح «شمیم نور» که هلدینگ گردشگری سپاه برای وزارت آموزش و پرورش اجرا کرد گفت:
در این مدلِ هویتی تورهای علمی برای ۱۶ میلیون و ۶۰۰ هزار دانشآموز طراحی شد. این کار از هلدینگ نور شروع شد و همچنان ادامه دارد. در تهران نقاط برجستهای داریم که دانشآموزان را در عین حالی که میتواند درگیر هویت تاریخی و علمی کند، میتواند در انتخاب مسیر و آیندۀ دانشآموزان تاثیر بگذارد. ما این پروژه را در شرکت مادرتخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی ادامه میدهیم تا از ابزار حکمران برای خدماتدهی در این بخش استفاده کنیم. یقینا این مسیر میتواند در جریان مهاجرت دانشجویان و دانشآموزان مداخله کند. سرگرم کردن و یا ارزان شدن سفر به تنهایی در گردشگری تعالیبخش مهم و کارآمد نیست. متنوع شدن، رقابتی شدن، تسهیلات دادن و آسان و پرمحتوا کردن سفر در گردشگری تعالیبخش نیز اهمیت دارد.
وی درباره به کار گرفتن تجربه راهیان نور در مدل گردشگری تعالیبخش اظهار کرد:
در راهیان نور از خدمات دیگر دستگاهها استفاده نمیشود. راهیان نور بزگترین فرایند اردوکشی کشور است. ما شش میلیون نفر را در یک زمان به اردوی راهیان نور میبردیم، این جمعیت تا هفت میلیون نفر هم رسیده است. در این فرایند که نزدیک به ۲۰ سال رسمی اجرا شده از مجموع ۲۲ هزار نفر تلفات سالانه جادههای کشور، شاید یک و نیم نفر متعلق به راهیان نور باشد. ما حتما از تجربه راهیان نور در گردشگری تعالیبخش استفاده میکنیم. راهیان نور واقعا تجربه بزرگی است که حتما در طرح گردشگری تعالیبخش از آن استفاده خواهد شد. غیر از آن،تجربه هلدینگ گردشگری نور را داریم که هلدینگ گردشگری سپاه است و دو سال در آن مسؤولیت داشتم و نگاهمان کاملا گردشگری بود. تجربه بزرگی در گردشگری بهدست آوردیم.
او با بیان اینکه این نوع گردشگری با گردشگری مذهبی و دینی خلط شده است گفت:
گردشگری دینی و یا مذهبی یکی از انواع گردشگری تعالیبخش است که البته خیلی اهمیت دارد چون در سال نزدیک به سه و نیم میلیون نفر عراقی به ایران سفر میکنند ولی ما هنوز نتوانستهایم آنها را با سناریو مواجهۀ درست با موضوع گردشگری درگیر کنیم، در نتیجه آنها فقط به مشهد برای زیارت میروند و دیگر هیچ. در گردشگری تعالیبخش به زنجیرهای که باید باشد، توجه میکنیم. گردشگری تعالیبخش ارزش افزوده دیگر موضوعات در فرایند گردشگری است.