برجام همچنان بهترین گزینه است

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد در پانزدهمین گزارش خود درباره قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در خصوص ایران با بیان این که برجام همچنان بهترین گزینه است از آمریکا خواست تحریم‌ها علیه تهران را لغو و معافیت‌ها در رابطه با تجارت نفت ایران را تمدید کند.

در گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت در خصوص قطعنامه ۲۲۳۱ که پانزدهمین گزارش او در این زمینه است و یک روز پیش از تشکیل نشست شورای امنیت برای بررسی این گزارش بطور رسمی منتشر شده آمده است:

برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام که توسط چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس، آمریکا و اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران در ۱۴ جولای ۲۰۱۵ منعقد شد و شورای امنیت در قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ آن را تایید کرد نتیجه مذاکرات فشرده در طول چندین سال برای دستیابی به اهداف مشترک منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و امنیت منطقه‌ای بود به نحوی که منافع اقتصادی ملموسی را برای مردم ایران به ارمغان آورد. هشت سال از امضای این توافق گذشته است و من همچنان متقاعد هستم که توافق بهترین گزینه موجود برای تضمین ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران است.

در بند‌های اولیه گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد که در ۲۲ بند آورده شده آمده است:

تداوم عدم پیشرفت در جهت بازگشت به اجرای کامل و مؤثر برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ علیرغم تاکید مجدد همه شرکت کنندگان و آمریکا در دسامبر ۲۰۲۲ مبنی بر اینکه این تنها گزینه قابل اجرا است ناامید کننده است. متأسفانه مذاکرات پیرامون بازگشت به برجام همچنان به بن‌بست رسیده است و این امر چشم انداز بازگشت به اجرای کامل برنامه را محدود می‌کند. با این وجود من خوشبین هستم که شرکت کنندگان در این طرح و آمریکا همچنان متعهد به راه حل دیپلماتیک هستند. صلح و امنیت پایدار برای همه کشور‌های عضو تنها از طریق گفتگو و همکاری امکان‌پذیر است.

گوترش در بخش دیگری از پانزدهمین گزارش خود آورده است:

من از همه طرف‌های مربوطه می‌خواهم که احساس فوریت بیشتری نشان دهند، گفتگو و تعامل را تجدید کنند و برای رسیدن به توافق در مورد موضوعات باقی‌مانده در اولین فرصت تلاش کنند. من مجدداً از آمریکا درخواست می‌کنم که تحریم‌های خود را همانطور که دربرجام ذکر شده لغو یا معاف کند و معافیت‌ها را در رابطه با تجارت نفت با جمهوری اسلامی ایران تمدید کند. همچنین مجدداً از جمهوری اسلامی ایران درخواست می‌کنم از انجام اقدامات بیشتر که این کشور را از اجرای کامل برجام دور می‌کند خودداری کند و اقداماتی را که از ژوئیه ۲۰۱۹ انجام داده و متعهد شده است که این اقدامات قابل برگشت است، بازگرداند. علاوه بر این لازم است جمهوری اسلامی ایران به دقت سایر نگرانی‌های مطرح شده توسط اعضای برجام و سایر کشور‌های عضو در رابطه با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را مورد بررسی قرار دهد و به آن‌ها رسیدگی کند. آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنان به ایفای نقش ضروری در نظارت و راستی آزمایی کلیه فعالیت‌های مرتبط با هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران ادامه می‌دهد. من از نشست‌های سطح بالا و بیانیه مشترک بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران در مارس ۲۰۲۳ مبنی بر"تسریع در حل مسائل پادمانی باقیمانده" و تمایل جمهوری اسلامی ایران به " همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تسریع در حل مسائل پادمان‌ی باقی‌مانده" استقبال می‌کنم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود اشاره کرد که دوربین‌های نظارتی را در تاسیسات تولید قطعات سانتریفیوژ نصب کرده است. این آژانس در ارتباط با اورانیوم- ۲۳۵ کشف شده در یک مکان با ۸۳.۷ درصد گزارش داد که اطلاعات ارائه شده توسط جمهوری اسلامی ایران با توضیح آن در مورد منشاء این ذرات مغایرت ندارد و وجود این مواد را اعلام کرده است و آژانس "در این مرحله هیچ سوال دیگری در مورد این موضوع ندارد. " آژانس همچنین خاطرنشان کرد که از فوریه ۲۰۲۱ تاکنون قادر به راستی آزمایی کل ذخایر اورانیوم غنی شده در جمهوری اسلامی ایران نبوده اما تخمین زده است که تا ۱۳ مه ۲۰۲۳ کل ذخایر اورانیوم غنی شده ایران حدود ۴۷۴۴.۵ کیلوگرم بوده است که فراتر از حد مجاز ۲۰۲.۸ کیلوگرم است. این مقدار شامل ۵۰۹.۷ کیلوگرم اورانیم U-۲۳۵ غنی شده با خلوص ۲۰ درصد و ۱۱۶.۱ کیلوگرم اورانیوم U-۲۳۵ غنی شده با خلوص ۶۰ درصد است.

دبیر کل سازمان ملل در بند دیگری از پانزدهمین گزارش خود آورده است:

من از تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران و سایر کشور‌های عضو سازمان ملل در منطقه برای بهبود روابط دوجانبه دلگرم هستم. پیشرفت‌های اخیر برای احیای روابط دیپلماتیک، پیگیری همکاری‌ها در زمینه مسائل امنیتی و اقتصادی و کاهش تنش‌ها، تحولات خوب و گام‌های اساسی برای دستیابی به ثبات منطقه‌ای است. من امیدوارم که این تلاش‌ها برای نزدیکی روابط در سراسر منطقه انگیزه‌های بیشتری و شرایط مساعدی را برای دستیابی به اهداف برجام ایجاد کند.

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در ادامه گزارش خود به ادعا‌های پهپادی و موشکی علیه برنامه دفاع بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.

او آورده است:

نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران موضع کشور خود را در نامه به دبیرکل تکرار کرد و گفت برنامه‌های موشکی و فضایی ایران از جمله پرتاب موشک‌های بالستیک یا پرتاب‌کننده‌های فضایی، در چارچوب «حقوق مشروع ایران و تطابق کامل از قوانین بین‌المللی» است و "خارج از حیطه اختیارات و صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) و ضمایم آن است. در مارس ۲۰۲۳، مقامات انگلیس از دبیرخانه سازمان ملل دعوت کردند تا قطعات موشک بالستیک کشف شده توسط نیروی دریایی سلطنتی انگلیس در فوریه ۲۰۲۳ از یک کشتی در حال حرکت در آب‌های بین المللی در خلیج عمان را بررسی کند. نماینده دائم انگلیس تصاویری را از قطعات کشف شده به اشتراک گذاشت و خاطرنشان کرد که مقامات انگلیسی اعتقاد دارند این تجهیزات ایرانی الاصل هستند و به روشی مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) از جمهوری اسلامی ایران صادر شده اند. نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و در نامه مشترک مورخ ۲۲ مه ۲۰۲۳ تصریح کردند که از نظر آنها انتقال این تجهیزات بدون تایید قبلی شورای امنیت با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) مغایر است. نماینده دائم روسیه و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند که به نظر آن‌ها هیچ مدرکی دال بر ارتباط کشتی‌های رهگیری شده و محموله آن‌ها با جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و هیچ نشانه روشنی مبنی بر اینکه قطعات موشک‌های توقیف شده منشاء ایرانی دارند وجود ندارد.

گوترش در بند ۱۷ گزارش خود پیرامون ادعا‌های انتقال پهپاد از ایران به روسیه آورده است:

انگلیس مدعی شده که بر اساس مقایسه لاشه پهپاد‌های ایرانی که در سایر حملات در خاورمیانه به دست آمده با لاشه پهپاد‌ها در اوکراین مشخص شده است که پهپاد‌های مورد استفاده در این کشور به ترتیب از نوع شاهد-۱۳۱ و شاهد-۱۳۶ بوده اند. به ادعای این کشور این پهپاد‌ها توسط جمهوری اسلامی ایران برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) به روسیه منتقل شدند. نماینده دائم فدراسیون روسیه در نامه‌های مورخ ۲۳ مه ۲۰۲۳ و ۱۴ ژوئن ۲۰۲۳ تصاویر و تحلیل‌های ارائه شده توسط انگلیس از بقایای پهپاد و همچنین ادعای فرانسه، آلمان و انگلیس مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)  این پهپاد‌ها را به روسیه منتقل کرده است اعلام کرد که این اتهامات «با هیچ مدرک معتبری ثابت نشده است».

دبیرکل سازمان ملل در بند ۱۹ پانزدهمین گزارش خود آمده است:

دبیرخانه به بررسی اطلاعات موجود در مورد انتقال ادعایی پهپاد‌ها ادامه می‌دهد. هر گونه نتیجه در زمان مقتضی به شورای امنیت گزارش خواهد شد.

در بند ۲۰ این گزارش نیز آمده است:

در دوره تهیه این گزارش دبیرخانه سازمان ملل همچنین از دولت یمن دعوتی دریافت کرد تا بقایای موشک کروز مورد استفاده حوثی‌ها به پایانه نفتی الضبه در نوامبر ۲۰۲۲ را بررسی کند. ادعا می‌شود که این موشک‌ها توسط جمهوری اسلامی ایران به شکلی مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) به حوثی‌ها (انصارالله) منتقل شده است. دبیرخانه سازمان ملل همچنان در حال تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود است و در صورت لزوم در زمان مناسب به شورای امنیت در این زمینه گزارش خواهد داد.