هفتمین «اجلاس سران کشورهای ضامن روند آستانه» با حضور «سید ابراهیم رئیسی» رییس جمهور اسلامی ایران، «ولادیمیر پوتین» رییس جمهور روسیه و «رجب طیب اردوغان» رییس جمهور ترکیه در سالن اجلاس سران برگزار شد.
ببه گزارش اسپادانا خبر، در این نشست سه جانبه رییسان جمهوری ایران، روسیه و ترکیه درباره تحولات اخیر در سوریه و مبارزه با تروریسم گفت‌وگو کرده اند.
روسیه، ترکیه و ایران در سال‌های اخیر برای گفت‌وگو بر سر موضوع سوریه از روندی به عنوان «فرایند صلح آستانه» به منظور پایان بیش از ۱۱ سال درگیری در این کشور عربی استفاده می کنند.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در هفتمین نشست سران ضامن روند آستانه که با حضور روسای جمهور ترکیه و روسیه در تهران برگزار شد گفت:
روند آستانه به عنوان چارچوبی موفق در حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه دستاوردهای خوبی کسب کرد و حفظ و توسعه آن در ابتدا وظیفه ما کشورهای دوست به عنوان ضامنان آن است.
وی با تأکید بر لزوم حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی و احترام و استقلال جمهوری عربی سوریه گفت:
تعیین سرنوشت این کشور باید توسط مردم آن از طریق گفت وگوهای سوری - سوری بدون مداخلات خارجی انجام شود. با گذشت ۱۱ سال از آغاز بحران در سوریه،جمهوری اسلامی ایران همچنان معتقد است تنها راه حل بحران، سیاسی است و راه حل نظامی فقط بر وخامت اوضاع می افزید. ما از گذشته به عنوان کشورهای ضامن روند آستانه همواره از راه حل سیاسی در چارچوب توافقات انجام شده از جمله برگزاری انتخابات قانون اساسی سوریه حمایت و بر عزم خود در مبارزه با ترورسیم در منطقه از جمله سوریه تأکید کردیم. عزم کشورهای ضامن روند آستانه پیش بردن توافقات گذشته است.
رئیسی با بیان اینکه در شرایطی با افتخار از مبارزه با تروریسم در این روزها سخن می‌گوییم که فداکارای زیادی در این مسیر انجام شده گفت:
از شهدای مبارزه با تروریست و در صدر آن شهید سپهبد سلیمانی یاد و تجلیل می‌کنیم. در حالی این اجلاس را برگزار می‌کنیم که تحریمهای یک جانبه به ویژه آمریکا فشار مضاعفی بر مردم سوریه وارد آورده است. تحریم‌ها ناقض حقوق بینالملل و کشورها است و جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن هر گونه تحریم‌ها علیه ملت‌ها اعلام می‌کند به حمایت‌های خود از مردم سوریه با قدرت بیشتری ادامه خواهد داد. نقض تمامیت ارضی سوریه کمکی به امنیت منطقه نکرده و استفلال سوریه اصلی خدشه ناپذیر است.
رئیسی گفت:
اکنون در حالی اجلاس سران روند آستانه را برگزار می‌کنیم که تحریمهای یکجانبه به ویژه توسط آمریکا فشار مضاعفی را بر مردم سوریه وارد آورده و امکان زندگی عادی را از آنان سلب کرده است. برای همگان مسجل شده طرف‌هایی که موفق نشدند با ناامن کردن و بی ثباتی در سوریه به اهداف سیاسی خود برسند اکنون از روش‌های دیگر و با سیاست تحریم و فشار به دنبال برآورده کردن مطامع نامشروع خود هستند. تحریمهای یکجانبه و تروریسم اقتصادی ناقض حقوق بینالملل و حاکمیت کشورهاست و جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن هرگونه تحریم علیه ملت‌ها خصوصا ملت سوریه اعلام می‌کند که به حمایت‌های خود از مردم و دولت سوریه با قدرت بیشتری ادامه خواهد داد.
رئیسی با مهم خواندن مسئله آوارگان داخلی و پناهجویان سوریه گفت:
کشورهای منطقه و جامعه بینالمللی باید به بازگشت آوارگان به خانه و موطن خود کمک کنند. به خوبی از مشکلات و نگرانی‌های کشورهای همسایه سوریه در این زمینه آگاهی داریم و از هر گونه تلاش و ابتکار در این باره حمایت می‌کنیم. معتقدیم مشروط کردن کمکهای انساندوستانه به تحقق اهداف سیاسی برخی کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی این روند را مختل خواهد کرد و در این رابطه خواستار توجه و اقدام جدی‌تر جامعه بینالمللی هستیم.
او تنها راه برقراری ثبات و امنیت در مرزهای سوریه با کشورهای همسایه را حضور پرقدرت ارتش این کشور در مرزها و همکاری آن با دولت‌های پیرامونی دانست:
تجربه‌های متعدد نشان داده نقض تمامیت ارضی سوریه هیچ کمکی به برقراری امنیت و مبارزه با تروریسم نکرده، از این رو احترام به حاکمیت ملی و استقلال سوریه اصلی خدشه‌ناپذیر است.سوریه‌ای متحد، مستقل و بدون حضور نامشروع خارجی نه تنها منجر به بازگشت آرامش پس از سالها رنج به مردم این کشور می‌شود بلکه به ثبات و امنیت همسایگان آن نیز کمک خواهد کرد. حضور نامشروع نیروهای اشغالگر رژیم آمریکا به عاملی بی‌ثبات کننده برای سوریه و منطقه تبدیل شده است.
رئیسی با بیان اینکه آمریکا ضمن افزایش پایگاه‌های نظامی غیرقانونی در حال غارت منابع طبیعی به ویژه نفت سوریه است، تأکید کرد: ضروری است هر چه سریع‌تر نیروهای این کشور از کل منطقه از جمله سوریه خارج شوند.
او با محکوم کردن افزایش دامنه تجاوزات رژیم صهیونیستی به خاک سوریه و هدف قرار دادن زیرساختهای اساسی این کشور از جمله فرودگاه‌ها و بنادر اظهار داشت:
بر همگان عیان شده که این رژیم بقای خود را به تجاوز و ناامنی در منطقه ما پیوند زده است و اینگونه اقدامات در کنار اشغال منطقه جولان، نقض حاکمیت سوریه و عامل بی ثباتی و تهدیدکننده صلح و امنیت منطقه‌ای و بینالمللی به شمار می‌آید که البته پیامدهای آن متوجه این رژیم اشغالگر خواهد بود. شورای امنیت سازمان ملل متحد و دبیرکل باید قبل از اینکه تجاوزات رژیم صهیونیستی به یک معضل بزرگ امنیتی تبدیل شود به وظایف خود در این زمینه عمل کنند.
رئیسی ابراز امیدواری کرد که تصمیمات سازنده و مفیدی در این نشست اتخاذ شود تا در سایه آن بتوان شاهد ادامه و تقویت روند صلح در سوریه و سعادتی پایدار برای مردم شریف آن بود.
پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز در هفتمین اجلاس سران کشورهای ضامن روند آستانه گفت:
اطمینان می دهم نتایج مذاکرات ما بسیار عالی و پر ثمر خواهد بود و می‌تواند باعث تحکیم ثبات و امنیت در سوریه شود. بسیار مهم است که ایران، روسیه و ترکیه تلاش بسیار مهمی برای کمک رساندن به مردم سوریه برای ساخت و ساز پسا اختلافی داشته باشند. اقتصاد کشور سوریه را احیا کنند و همچنین بخش اجتماعی را برگردانند. مهاجران و پناهجویان و آوارگان داخلی را به خانه‌های خودشان باز گردانند.
رئیس جمهور روسیه افزود:
مذاکرات ما می‌تواند باعث تحکیم ثبات و امنیت در تمام خاورمیانه شود.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز در هفتمین نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه اظهار کرد:
روند آستانه تنها پلتفرمی است که گام های لازم را برای حل بحران سوریه برداشته است. ما از سال ۲۰۱۹ اجازه ندادیم از برخی گروه ها استفاده ابزاری شود و اکنون هم به مبارزه با گروه های تروریستی ادامه می دهیم. از روسیه و ایران انتظار داریم در این مبارزه در کنار ترکیه باشند.
وی با بیان اینکه بر اجرای مفاد قبلی مذاکرات آستانه تاکید داریم افزود:
گروه های تروریستی در سوریه مشکل ترکیه هستند. تروریسم تمامیت ارضی ترکیه را هم تهدید می‌کند. مبارزه ترکیه با داعش، پژاک، پ ک ک و ی پ ک و سایر گروه های تروریستی به شکل مداوم ادامه می یابد. این سازمان های ترورویستی باید ریشه کن شوند. در آینده منطقه ما جایی برای گروه های تروریستی تجزیه طلب وجود ندارد. ترکیه مرزهای جنوبی خود را از وجود گروه های تروریستی پاک می کند. ما به مبارزه با تروریست ها ادامه می‌دهیم.
او ابراز امیدواری که بحران سوریه به یک راه حل سیاسی برسد و رفع نیازهای مردم این کشور تداوم یابد.
وی با اشاره به فعالیت گروه های تروریستی در سوریه گفت:
این گروه‌ها با کسب حمایت خارجی به دنبال تجزیه خاک سوریه هستند و ما نمی توانیم در این زمینه سکوت کنیم.
اردوغان خطاب به روسای جمهور ایران و روسیه گفت:
شما می گویید نگرانی ترکیه را درک می کنید که ما بابت آن از شما تشکر می کنیم ولی جملات به تنهایی درمان دردها نیست. گروه های تروریستی که نام بردم باید حداقل ۳۰ کیلومتر از مرزهای ترکیه دور شوند. ما از دوستان خود انتظار داریم صادقانه از فعالیت های ما در مبارزه با تروریسم حمایت کنند.
رئیس جمهور ترکیه با بیان اینکه تا کنون ۸ جلسه کمیته قانون اساسی سوریه برگزار شده است گفت:
موفقیت مذاکرات قانون اساسی به معنای موفقیت نشست آستانه است پس باید مذاکرات کمیته قانون اساسی را در یکی از مقرهای سازمان ملل برگزار کنیم. ما با هم روند آستانه را تاسیس کردیم ولی جلسات کمیته قانون اساسی تاکنون نتیاج دلخواهی نداشته است و اگر این مذاکرات با موفقیت پیش رود ما در واقع موفق می شویم. آرامش حاکم در ادلب بخاطر مذاکرات روند آستانه است و باید آتش‌بس در این مناطق حفظ شود. ما نگرانی ایران و روسیه را درباره ادلب درک می کنیم.
اردوغان با اشاره به حضور حدود ۴ میلیون آواره سوری در ترکیه بیان کرد:
باید زمینه بازگشت امن مردم سوریه به کشورشان فراهم شود. سازمان ملل هم باید کمک های خود به مردم سوریه را تداوم ببخشد زیرا این کمک ها در حال حاضر کافی نیست.
رؤسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه در پایان هفتمین نشست کشورهای ضامن آستانه با صدور بیانیه‌ای شرایط شمال سوریه را بررسی و تأکید کردند که دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه تنها در سایه حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور ممکن است و بدین منظور تصمیم گرفتند تلاش‌های خود را هماهنگ نمایند.
بیانیه مشترک رؤسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه به این شرح است:
تهران، 28 تیرماه 1401
رئیس جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور فدراسیون روسیه، جناب آقای ولادیمیر پوتین و رئیس جمهوری ترکیه جناب آقای رجب طیب اردوغان، 28 تیرماه 1401 در تهران برای شرکت در نشست سه جانبه سران در چارچوب روند آستانه گردهم آمدند.
رؤسای جمهور:
1. وضعیت میدانی جاری در سوریه را مورد بحث قرار داده، آخرین تحولات پس از نشست مجازی سران در تاریخ 11 تیرماه 1399 را بررسی کرده و بار دیگر بر عزم خود برای تقویت هماهنگی‌های سهجانبه بر اساس توافقات فیما بین و نتیجه‌گیر های نشست‌های وزرای خارجه و کارشناسان ارشد تصریح نمودند. همچنین آخرین تحولات بینالمللی و منطقه ای را بررسی کرده و بر نقش پیشتاز روند آستانه در حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه تاکید کردند؛
۲. بر تعهد تزلزل‌ناپذیر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین به اهداف و اصول منشور ملل متحد تأکید و تصریح کردند که این اصول باید مورد احترام همگان بوده و هیچ اقدامی، فارغ از عاملان آن، نباید این اصول را تضعیف نماید؛
3. عزم خود را برای ادامه همکاری برای مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر ابراز کردند. افزایش حضور و فعالیت گروههای تروریستی و گروههای وابسته به آن‌ها با نام‌های گوناگون در مناطق مختلف سوریه، از جمله حملاتی که تأسیسات غیرنظامی را هدف قرار داده و منجر به تلفات جانی بی‌گناهان می‌شود را محکوم نمودند. بر ضرورت اجرای کامل تمامی تمهیدات مربوط به شمال سوریه تاکید کردند؛
4. در این راستا تمامی تلاشها برای ایجاد واقعیات جدید میدانی به بهانه مبارزه با تروریسم، از جمله ابتکارات غیرمشروع خودمختاری را مردود دانسته، و عزم خود را برای مقابله با دستور کارهای جداییطلبانه که با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز تهدید علیه امنیت ملی کشورهای همسایه از طریق حملات و نفوذهای فرامرزی صورت می گیرد را ابراز نمودند؛
5. شرایط شمال سوریه را بررسی و تأکید کردند که دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه تنها در سایه حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور ممکن است و بدین منظور تصمیم گرفتند تلاش‌های خود را هماهنگ نمایند. مخالفت خود را با تصرف و انتقال غیرقانونی نفت و درآمدهای حاصل از فروش آن که متعلق به سوریه است ابراز کردند؛
6. بار دیگر بر عزم خود مبنی بر تداوم همکاریهای جاری به منظور نابودی نهایی تمامی افراد، گروه‌ها، تشکلها و موجودیتهای تروریستی تأکید کردند و بر طبق حقوق بینالملل بشردوستانه، خواستار محافظت از غیرنظامیان و زیرساختهای غیرنظامی شدند؛
7. اوضاع منطقه کاهش تنش ادلب را به تفصیل مورد بررسی قرار داده و بر لزوم حفظ آرامش در میدان با اجرای کامل تمامی توافقات مرتبط با ادلب تاکید کردند. از حضور و فعالیتهای گروههای تروریستی که غیرنظامیان داخل و خارج از منطقه کاهش تنش ادلب را تهدید می کند، ابراز نگرانی جدی کردند. توافق نمودند که تلاش‌های بیشتری برای اطمینان از عادی‌سازی پایدار اوضاع در منطقه کاهش تنش ادلب و اطراف آن، از جمله وضعیت انسانی صورت دهند؛
8. نگرانی عمیق خود را نسبت به شرایط انسانی در سوریه ابراز نموده و کلیه تحریمهای یکجانبه که مغایر با حقوق بینالملل، حقوق بینالملل بشردوستانه و منشور ملل متحد هستند، از جمله اقدامات تبعیض آمیز از طریق صدور معافیتها برای مناطق خاص که می تواند با کمک به دستورکارهای جدایی طلبانه، موجب تجزیه این کشور گردد را مردود دانستند. در این راستا، از جامعه بینالملل بویژه سازمان ملل متحد و آژانسهای بشردوستانه آن و سایر نهادهای بین المللی دولتی و غیردولتی خواستند به دور از تبعیض، سیاسیکاری و پیششرط، کمکهای خود را با شفافیت بیشتر به تمام سوری‌ها افزایش دهند؛
9. بار دیگر بر این عقیده خود تصریح کردند که منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نداشته و تنها از طریق روند سیاسی سوری ـ سوری با تسهیلگری سازمان ملل وفق قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل قابل حل و فصل خواهد بود. در این راستا، بر نقش مهم کمیته قانون اساسی که تشکیل آن حاصل مشارکت مسلم ضامنین آستانه و اجرای تصمیمات کنگره گفتگوی ملی سوریه در سوچی است، تأکید کردند. بر آمادگی خود جهت حمایت از کار کمیته از طریق تعامل مستمر با اعضای آن و فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور سوریه، گیر اُ. پدرسون به عنوان تسهیل‌گر برای اطمینان از عملکرد پایدار و مؤثر نشست های بعدی کمیته مجدداً تأکید نمودند. این عقیده را ابراز کردند که کمیته در کار خود باید به قواعد مرجع و أصول آیین کار احترام بگذارد تا بتواند مأموریت خویش در جهت تهیه و تدوین اصلاحات قانون اساسی برای تصویب مردمی و همچنین دستیابی به پیشرفت در کار خود را با روحیه مصالحه و تعامل سازنده و بدون دخالت خارجی و زمان بندی های تحمیلی خارجی با هدف دستیابی به توافق عمومی اعضاء به پیش ببرد. بیان کردند که فعالیت کمیته قانون اساسی باید عاری از هر گونه مانع لجستیک و اداری صورت پذیرد؛
10. بر عزم خود مبنی بر تداوم عملیاتآزادسازی متقابل بازداشتشدگان/ربودهشدگان در چارچوب کارگروه ذیربط در روند آستانه تصریح کردند. تأکید نمودند که این کارگروه سازوکار منحصربه فردی است که در اعتمادسازی بین طرفهای سوری، مؤثر بوده و وجود آن ضروری است و نیز تصمیم گرفتند اقداماتی برای تداوم تلاش ها برای آزادی بازداشت شدگان و ربودهشدگان و افزایش دامنه عملیاتها مطابق با دستورکار کارگروه برای تحویل پیکرها و شناسایی مفقودین اتخاذ کنند؛
11. ضمن تصریح بر برخورداری پناهجویان و آوارگان داخلی از حق بازگشت و حق حمایت، بر لزوم تسهیل بازگشت داوطلبانه و ایمن آنان به اقامتگاههای اصلی خود در سوریه تأکید کردند. در این راستا، از جامعه بینالملل خواستند به منظور استقرار مجدد و بازگشت آنان به زندگی عادی، کمکهای مناسب ارائه داده و مسئولیت بیشتری در راستای مشارکت در تقویت کمکرسانی به سوریه از جمله توسعه طرحهای بازیابی اولیه شامل زیرساختهای اساسی به ویژه آب، برق، بهداشت، درمان، آموزش، مدارس، بیمارستانها و ... - و مینزدایی انساندوستانه را بر حسب حقوق بینالملل بشردوستانه عهده‌دار شوند؛
12. تداوم حملات نظامی رژیم صهیونیستی به سوریه از جمله به زیرساخت های غیرنظامی را محکوم کردند. این حملات را ناقض حقوق بینالملل، حقوق بینالملل بشردوستانه و حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین بی‌ثبات کننده و تشدید کننده تنش در منطقه تلقی کردند. بر لزوم تبعیت از تصمیمات حقوقی شناخته شده بینالمللی از جمله مفاد قطعنامه‌های ذیربط سازمان ملل متحد در رد اشغال جولان سوریه بویژه قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۴۹۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد که تمامی تصمیمات و اقدامات اتخاذ شده توسط رژیم صهیونیستی در این رابطه را باطل و بدون اثر قانونی در نظر گرفته است، تأکید کردند؛
13. علاوه بر موضوع سوریه، بر قصد خود مبنی بر تقویت هماهنگی‌های سهجانبه در عرصههای مختلف به منظور افزایش همکاریهای مشترک سیاسی و اقتصادی تأکید کردند؛
14. توافق کردند نمایندگان خود را مکلف نمایند تا نوزدهمین نشست بینالمللی سوریه در چارچوب روند آستانه را تا پایان سال 2022 برگزار کنند؛
15. تصمیم گرفتند که نشست آتی سهجانبه سران روند آستانه را به دعوت رئیس جمهور فدراسیون روسیه جناب آقای ولادیمیر پوتین در اولین فرصت ممکن در فدراسیون روسیه برگزار نمایند؛
16. رؤسای جمهور فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه مراتب تشکر صمیمانه خود را به رئیس جمهوری اسلامی ایران جناب آقای سید ابراهیم رئیسی به منظور میزبانی کریمانه نشست سه جانبه سران روند آستانه در تهران ابراز کردند
