ابعاد سقوط بسیار جدی است
«فرشاد مومنی» استاد اقتصاد دانشگاه علامه و رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد در جمع پژوهشگران پژوهشگاه نیرو گفت:
آنها که بدون آگاهی از وضع مطلوب نظم قبلی را بر زمین زدند با خشونت‌هایی که برای اعمال نظم مورد نظر خود علیه یکدیگر اعمال کردند به مراتب وضعیت را نسبت به گذشته بدتر کرده‌اند.
به گزارش اسپادانا خبر و به نقل از جماران، مومنی ادامه داد:
از کل ظرفیت‌های نصب شده برای تولید صنعتی در ایران ه دلیل بی‌دقتی در مدیریت حدود 61درصد آن بلااستفاده است.
او با بیان این که مردم ایران به دلیل اینکه می‌خواهند نجیبانه زندگی کنند از مصارف حیاتی خود صرف‌نظر کرده‌اند گفت:
واقعیات توسعه‌ای ایران قرابتی با رجزخوانی‌ها ندارد.
وی با بیان این که کسری بودجه خانوارهای ایرانی در دوره احمدی‌نژاد 4.5 برابر شد اظهار داشت:
در معیشت مردم واگرایی‌های وحشتناکی ایجاد شده است. جسته و گریخته می‌شنویم که مصرف سرانه گوشت یا لبنیات مردم نسبت به 40 سال پیش چه وضعیتی پیدا کرده است. ما کشور را به شیوه‌ای اداره می‌کنیم که در دوره هشت ساله ریاست جمهوری احمدی‌نژاد که قله درآمد ارزی تاریخ اقتصادی ایران در آن رقم خورد کسری بودجه خانوارهای ایرانی 4.5 برابر شد.
او گفت که با پدیده پرکاری یا چندشغلی حتی در سنین بالای 65سال روبه‌رو هستیم و 89 درصد کل فقرای ایران از شاغلان هستند یعنی چون مناسباتی ایجاد شده که خلق ارزش از طریق بنیه تولیدی فناورانه اتفاق نمی‌افتد نمی‌توان جمعیت را سیر کرد. روند واگرایی کار را به جایی رسانده که در 10سال گذشته همواره حداقل دستمزد رسما اعلام شده بین یک‌دوم تا یک‌چهارم خط فقر رسمی تعیین شده است.
وی بیان کرد:
شریف‌ترین، داناترین و زحمتکش‌ترین مردمان مملکت هم‌اکنون معترض هستند. نباید سراغ تنبیه آنها بروید. به وضعیت کارگران، اساتید دانشگاه، معلمان و بازنشسته‌ها نگاه کنید. در وزارت کار مطالعاتی انجام شده که عنوان می‌کند هزینه‌های حفظ سلامت برای بازنشستگان از بازنشستگی تا زمان مرگشان به طور متوسط 5برابر کل هزینه‌های سلامت از تولد تا بازنشستگی است. اینکه بگوییم اگر فکری راجع به این سقوط وحشتناک بنیه تولیدی کشور نکنید محال است بتوانید در ایران امنیت ملی را حفظ کنید، خیلی دشوار و پیچیده نیست. ابعاد سقوط واقعا جدی است. تصور این بوده که می‌توانیم تولید فناورانه را کنار بگذاریم و با دامن زدن به مناسبات رانتی و با عدم حساسیت کافی راجع به جهت‌گیری‌ها و سیاست‌های فسادزا و نابرابرساز از طریق دامن زدن به فعالیت‌های دلالی و واردات‌چی‌گری اوضاع کشورمان را اداره کنیم. این شدنی نیست.
وی با اشاره به گزارش‌های رسمی منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران که اعلام کرده 89درصد شاغلان سابق و لاحق ایران فقیرند گفت: یعنی 89درصد کل فقرای ایران از شاغلان هستند یعنی چون مناسباتی ایجاد شده که خلق ارزش از طریق بنیه تولیدی
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد:
تصور می‌کنند سن ازدواج با موعظه کردن یا افزایش وام پایین می‌آید. وام می‌دهید اما شغل ایجاد نمی‌کنید. ببینید این مساله چگونه با همه وجوه حیات جمعی گره می‌خورد. می‌خواهید از شرمساری‌های والدین که نمی‌توانند ابتدایی‌ترین و کمترین خواسته به‌حق فرزندانشان را پاسخ دهند چه پدیده‌ای حاصل شود؟ کجای دنیا این چنین می‌توان حکمرانی کرد و اوضاع را پیش برد. همه جا گفته می شود مسائل شفاف بیان شود تا از همه ذخیره دانایی کشور برای حل و فصل چالش‌های آن استفاده شود اما در ایران، تصور می‌کنند با قطع داده‌ها و عدم انتشار گزارش‌ها کار مملکت پیش می‌رود. اکنون می‌گویند سه، چهار سال است که کل سرمایه‌گذاری‌هایی که در ایران می‌شود قادر به جبران استهلاک‌ها نیستند. این روند انحطاطی بسیار وحستناک است اما ساختار قدرت و نظام تصمیم‌گیری به آن خو گرفته و برایش عادی شده است. نه این مسائل را به بحث می‌گذارد و نه چاره‌ای برای آن می‌اندیشد بلکه برعکس روندهای تشدید این وضعیت را در پیش پرفته است.
مومنی با بیان اینکه گزارش‌های رسمی، یک چیز می‌گویند و مقامات رسمی، چیزهای دیگر گفت:
این شیوه حکمرانی خوبی نیست. نتیجه این مساله در بودجه عمومی که نشانه مسئولیت‌شناسی حکومت‌ها در امور حاکمیتی است و صرف آموزش، تغذیه، مسکن و حمایت از محرومان و زیرساخت‌های عمرانی کشور می‌شود، خود را نشان داده است. گزارش فصلی 2023 صندوق بین‌المللی پول می‌گوید نسبت تعهدات حاکمیتی حکومت در ایران به تولید ناخالص ملی، روند نزولی خطرناکی را تجربه می‌کند و در تمام دنیا در پایان 2022، تنها 5 کشور هستند که از این نظر، وضع بدتری نسبت به ایران دارند. ایران جزو معدود کشورهایی است که 15 استان مرزی دارد. وقتی تعهد خود را به سلامت، تغذیه، آموزش و دیگر نیازهای مرزنشینان اجرا نمی‌کنیم نیروی گریز از مرکز ایجاد می‌شود.
او با بیان این که رابطه مردم با حکومت خوب نیست گفت:
حکومت باید وقوف پیدا کند که اگر رابطه‌اش را با مردم خوب نکند، حتی برنامه با کیفیت هم اجرا نمی‌شود. داده‌های گزارش سه جلدی وزارت کشور در سال 1395 با عنوان «وضعیت اجتماعی کشور» گواه این است که رابطه مردم با حکومت خوب نیست ضمن اینکه رابطه مردم با مردم نیز چندان مبتنی بر اعتماد نیست البته در آن دوره، هزاران پله وضعیت نسبت به امروز بهتر بود.
